Geschiedenis

1389 – 1645

Diverse kloosterarchieven vertellen ons veel over het ontstaan van de Vanenburg. De naam ‘Vaenenborch’ komen we voor het eerst tegen in 1389. Negentig jaar later, in 1479 werd De Vanenburg van Hendrick van Vanenvelt beleend. Zijn drie erfgenamen deelden de bezetting op en verkochten ieder hun deel. Pas in 1622 wist Jan van Angeren de drie erfdelen te kopen. Hierdoor was na een lange tijd De Vanenburg weer compleet. Na het overlijden van de toenmalige eigenaar werd De Vanenburg in 1645 openbaar geveild. De hoogste bieder was Hendrick van Essen. De vorm die hij aan het gebouw gaf is nog steeds de basis van het huidige kasteel.

1645 – 1868

Cultureel en historisch erfgoed

Hendrick van Essen breidde het huis flink uit en gaf het meer karakter van een buitenplaats, met behoud van de agrarische functie. Zijn nabestaanden hielden het tot aan het begin van de 18e eeuw in stand. Het is in deze periode moeilijk om achteraf een scheiding aan te brengen tussen de economische en recreatieve functie van het kasteel. Enerzijds was het een plaats waar men zich kon ‘vermeyen’, ontspannen in een natuurrijke omgeving. Anderzijds leek de buitenplaats veel op een agrarisch bedrijf.

Philip Vingboons

Philip Vingboons was een bekende Amsterdamse architect die aan De Vanenburg zijn kenmerkende 17e eeuwse maatindeling gaf. De ‘hand’ van Vingboons is nog steeds te zien aan de drie rechthoekige eilanden met de omliggende grachten en lanen, die samen weer een vierkant vormen. Het linker- en rechtereiland zijn te verdelen in vierkanten en hadden een functie als boomgaard. Het middeneiland had een woonfunctie en is te verdelen in drie vierkanten. Ook het buitengebied van De Vanenburg zet deze indeling zich voort in de vorm van assen en lanen. De 17e eeuwse indeling van Vingboons is ruim drie eeuwen bewaard gebleven en daarom van groot cultuurhistorisch belang.

1868 – 1917

Anna Frederika van Pallandt van Goltstein en haar man mochten zich in 1868 de nieuwe eigenaar van Kasteel De Vanenburg noemen. Zij gaven de opdracht een nieuw huis te ontwerpen en bouwen. Mogelijk hebben twee villa’s die in 1860 aan het Willemspark in Den Haag werden gebouwd de tekenaar geinspireerd, want het huidige kasteel lijkt verdacht veel op deze twee gebouwen. De basis van het kasteel bleef met de nieuwbouw intact; de bijgebouwen werden afgebroken en vervangen. Nog steeds staat het huis- de blikvanger van Kasteel De Vanenburg- fier overeind.

De zichtassen en lanen worden tegenwoordig streng bewaakt bij iedere nieuwe aanpassing. Ook de monumentale bomen uit de tijd van Anna Frederica van Pallandt worden met respect verzorgd. Dit omdat het van groot belang is om het landgoed van Kasteel De Vanenburg als cultureel en historisch erfgoed te bewaren en met zorg over te dragen aan de komende generaties.

Kasteeltuinen

De prachtige bomen bij Kasteel De Vanenburg hebben een belangrijke hoofdrol op het landgoed. De meeste bomen in de kasteeltuinen worden aangeduid met een bordje, waar de herkomst, de Nederlandse en de wetenschappelijk naam op staan. Iedere boom heeft zijn eigen verhaal en achtergrond. Oude buitenplaatsen hadden vroeger vaak een ‘bomentuin’ waarmee de eigenaren aan de hand van de boomsoorten hun status konden laten zien.

Aan de achterkant van het landgoed is de bosvijver gelegen in een bos dat in 1883 door E.J.B. van Goltstein als park is aangelegd. Rond 1930 is de vijver in gebruik geweest als zwembad. Gasten konden bij de vijver roeien voor 10 cent en een badpak huren kostte 15 cent.

1917 – 1996

De afgelopen eeuw is voor Kasteel De Vanenburg uiterst dynamisch geweest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is het landgoed tijdelijk in gebruik geweest als opvangkamp voor tewerkgestelde Joden; een donkere periode waarvan het monument ‘Sarah’, wat bij de entree langs de Vanenburgallee te vinden is, een stille getuige is.

Het kasteel was daarna in gebruik als vakantiekolonie en als opleidingsschool Bescherming Burgerbevolking van de overheid. Door verval en moderniseringen dreigde het complex zelfs verloren te gaan.

In 1985 kocht de familie Kamphorst het landgoed, die het landgoed restaureerde en in gebruik nam als hotel.

1996 – Heden

In 1996 nam Vanenburg Group (het investeringsbedrijf van ondernemersfamilie Jan Baan) haar intrek in het pand. Zij bracht het kasteel terug in de oorspronkelijke staat. Het kasteel is volledig gerenoveerd en alle moderne voorzieningen zijn aangebracht. In 2013 werd het landgoed verkocht aan investeringsmaatschappij Duo-Invest, terwijl de exploitatie in handen bleef van Vanenburg Group.

In de zomer van 2019 is het landgoed – wat door verkoop van enkele percelen teruggebracht is naar de kern – weer teruggekocht door Vanenburg Group. Tegenwoordig is Kasteel De Vanenburg een sfeervol hotel, restaurant, congrescentrum en een populaire trouwlocatie. De ongekende gastvrijheid van haar medewerkers én oneindige mogelijkheden en sfeer van het landgoed maken Kasteel De Vanenburg dé ontmoetingsplaats voor onvergetelijke momenten tijdens elk samenzijn. Voor kleine en grote gezelschappen worden stijlvolle bijeenkomsten verzorgd met persoonlijke aandacht en culinaire hoogstandjes in een prachtige ambiance.